بهترین راهکار برای دفع شته درختان میوه چیست؟

دیدن انبوهی از حشرات ریز سبز، زرد، نارنجی یا قهوه ای روی برگ های درختان میوه، می تواند کابوس هر باغداری باشد. این موجودات مزاحم که به شته معروف هستند، با تغذیه از شیره گیاه، باعث ضعف و آسیب جدی به درختان می شوند. اما نگران نباشید! در این مقاله جامع، به طور کامل با راه های مبارزه با شته درختان میوه آشنا خواهید شد و بهترین سم را برای شرایط خاص باغ خود انتخاب خواهید کرد.

معرفی شته و علائم خسارت آن بر درختان میوه

شته ها حشراتی کوچک و نرم تن با بدنی گلابی شکل هستند. آن ها به صورت دسته جمعی روی برگ ها، ساقه ها و جوانه های درختان میوه مستقر شده و با فرو بردن خرطوم خود در بافت گیاهی، از شیره آن تغذیه می کنند. تغذیه شته ها از درختان میوه، منجر به بروز علائم زیر می شود:

– پیچیدگی و چروکیدگی برگ ها:

شته ها با تغذیه از شیره برگ ها، باعث اختلال در فرایند رشد طبیعی آن ها می شوند. برگ های آلوده به شته، چروکیده و پیچ خورده شده و ظاهری نامناسب پیدا می کنند.

– رنگ پریدگی و ریزش برگ ها:

تغذیه مداوم شته ها از برگ ها، باعث از بین رفتن کلروفیل و مواد مغذی آن ها می شود. در نتیجه، برگ ها رنگ پریده شده و به مرور زمان می ریزند.

– چسبندگی و براقیت غیرطبیعی برگ ها:

شته ها در حین تغذیه، ماده ای چسبناک به نام عسلک ترشح می کنند. این ماده باعث چسبندگی برگ ها شده و زمینه را برای رشد قارچ های سیاه دوده ای فراهم می کند. همچنین، برگ های آلوده به عسلک، ظاهری براق و غیرطبیشی پیدا می کنند.

– ضعیف شدن کلی درخت:

تغذیه مداوم شته ها از شیره درخت، باعث ضعیف شدن آن و کاهش رشد میوه ها می شود. در موارد آلودگی شدید، حتی ممکن است درخت دچار مرگ شود.

اهمیت مبارزه با شته

مبارزه با شته درختان میوه به دلایل زیر اهمیت دارد:

• حفظ سلامت و شادابی درخت: با کنترل جمعیت شته ها، از ضعیف شدن درخت و بروز سایر بیماری ها جلوگیری می شود.
• افزایش کیفیت و کمیت میوه ها: درختان سالم و قوی، میوه های باکیفیت و درشت تری تولید می کنند.
• جلوگیری از شیوع آفت: شته ها به سرعت تکثیر پیدا می کنند و جمعیت آن ها در صورت عدم کنترل، به سرعت افزایش می یابد. مبارزه به موقع مانع از گسترش آفت به سایر درختان باغ می شود.

انواع شته درختان میوه

شته ها می توانند به طیف وسیعی از درختان میوه حمله کنند، از جمله:

۱- هلو: شته سبز هلو (Myzus persicae) یکی از رایج ترین آفت درختان هلو است.

۲- سیب: شته سیب (Dysaphis pomi) و شته پشمالو (Eriosoma lanigerum) دو آفت شایع درختان سیب هستند.

۳- گلابی: شته گلابی (Dysaphis pyri) و شته مومی (Aphis pomi) دو آفت شایع درختان گلابی هستند.

۴- آلو: شته آلو (Myzus persicae) و شته هلو (Myzus persicae) دو آفت شایع درختان آلو هستند.

۵- گیلاس: شته سیاه گیلاس (Myzus cerasi) و شته قهوه ای گیلاس (Myzus cerasi) دو آفت شایع درختان گیلاس هستند.

۶- هلو: شته سبز هلو (Myzus persicae) و شته هلو (Myzus persicae) دو آفت شایع درختان هلو هستند.

۷- انجیر: شته انجیر (Myzus persicae) و شته پشمالو (Eriosoma lanigerum) دو آفت شایع درختان انجیر هستند.

۸- بادام: شته بادام (Myzus persicae) و شته هلو (Myzus persicae) دو آفت شایع درختان بادام هستند.

۹- گردو: شته گردو (Myzus persicae) و شته هلو (Myzus persicae) دو آفت شایع درختان گردو هستند.

روش های مبارزه با شته درختان میوه

برای مبارزه با شته درختان میوه، می توان از روش های پیشگیری و روش های مبارزه مستقیم استفاده کرد.

۱- انتخاب ارقام مقاوم به شته:

برخی از ارقام درختان میوه به طور طبیعی در برابر شته ها مقاوم هستند. انتخاب این ارقام برای کاشت در باغ، اولین قدم در پیشگیری از حمله شته ها است. برای آگاهی از ارقام مقاوم به شته در منطقه خود، می توانید با کارشناسان جهاد کشاورزی یا مراکز باغبانی مشورت کنید.

۲- رعایت بهداشت باغ:

جمع آوری و امحاء علف های هرز و شاخه های آلوده، از بین بردن مورچه ها (حامیان شته ها) و هرس منظم درختان، از جمله اقدامات مهم برای پیشگیری از حمله شته ها هستند. علف های هرز می توانند پناهگاه شته ها باشند و مورچه ها با ترشح عسلک، از شته ها در برابر شکارچیان طبیعی آن ها محافظت می کنند. هرس منظم نیز به تهویه و نورگیری درختان کمک کرده و از تجمع شته ها در شاخه ها و برگ ها جلوگیری می کند.

۳- تقویت درختان:

استفاده از کودهای مناسب و آبیاری منظم، به تقویت درختان و افزایش مقاومت آن ها در برابر آفات کمک می کند. درختان قوی و سالم، کمتر در معرض حمله شته ها قرار می گیرند.

۴- استفاده از پوشش های زمستانه:

پوشش دادن تنه درختان با گونی یا پلاستیک در فصل زمستان، می تواند از تخم گذاری شته ها در زیر پوست درخت جلوگیری کند.

۵- جذب حشرات مفید:

کاشت گل های معطر و گیاهان دارویی در باغ، می تواند به جذب حشرات مفید مانند کفشدوزک ها و زنبورهای پارازیتوئید کمک کند. این حشرات، دشمنان طبیعی شته ها هستند و می توانند به طور چشمگیری جمعیت آن ها را کنترل کنند.

۶- استفاده از تله های چسبی:

تله های چسبی رنگی، می توانند شته ها را به خود جلب کرده و از انتشار آن ها در باغ جلوگیری کنند.

با رعایت این نکات ساده، می توانید از حمله شته ها به درختان میوه خود پیشگیری کرده و از سلامت و شادابی باغ خود محافظت کنید.

روش های غیر شیمیایی مبارزه با شته درختان میوه

همانطور که در بخش های قبلی اشاره شد، روش های غیر شیمیایی متعددی برای مبارزه با شته درختان میوه وجود دارد. این روش ها نه تنها برای محیط زیست و انسان بی ضرر هستند، بلکه در بسیاری از موارد می توانند به طور موثر و پایدار جمعیت شته ها را کنترل کنند. در ادامه، به برخی از رایج ترین روش های غیر شیمیایی مبارزه با شته می پردازیم:

۱. استفاده از حشرات مفید:

کفشدوزک ها این حشرات شکارچی طبیعی شته ها هستند و می توانند به طور چشمگیری جمعیت آن ها را کنترل کنند. برای جذب کفشدوزک ها به باغ، می توان از گل های معطر مانند گل مینا، شوید و رازیانه استفاده کرد.

زنبورهای پارازیتوئید، این زنبورهای ریز، تخم های خود را در داخل بدن شته ها قرار می دهند. لاروهای زنبور پس از خروج از تخم، از شته ها تغذیه کرده و آن ها را از بین می برند. برای جذب زنبورهای پارازیتوئید به باغ، می توان از گل های معطر مانند گشنیز، جعفری و گل محمدی استفاده کرد.

۲. استفاده از صابون های حشره کش خانگی:

صابون های حشره کش خانگی، از جمله روش های موثر و کم خطر برای مبارزه با شته ها هستند. برای تهیه صابون حشره کش خانگی، می توانید از دستورالعمل های زیر استفاده کنید:

• ۱ قاشق غذاخوری صابون مایع
• ۱ لیتر آب
• ۱ قاشق چایخوری روغن گیاهی (اختیاری)

تمام مواد را در یک بطری اسپری مخلوط کرده و به خوبی تکان دهید. قبل از استفاده، محلول را روی قسمتی از برگ درخت تست کنید و در صورت عدم مشاهده علائم سوختگی، آن را روی تمام قسمت های آلوده به شته اسپری کنید.

۳. استفاده از روغن Neem:

روغن Neem، که به نام روغن آزاد یا نیم نیز شناخته می شود، یک آفت کش طبیعی و ارگانیک است که می تواند برای مبارزه با طیف وسیعی از آفات، از جمله شته ها، کنه ها، سفیدبالک ها و پروانه ها استفاده شود. این روغن از دانه های درخت Neem (آزاد یا نیم) استخراج می شود و به دلیل اثرات ضد حشره ای، قارچ کشی و ضد باکتریایی آن شناخته شده است.

۴. استفاده از قارچ های بیماری زا:

برخی از قارچ ها مانند Beauveria bassiana و Metarhizium anisopliae می توانند به عنوان آفت کش های بیولوژیکی برای کنترل شته ها استفاده شوند. این قارچ ها به طور طبیعی در محیط زیست وجود دارند و به شته ها آسیب می رسانند. برای استفاده از قارچ های بیماری زا، می توانید آن ها را به صورت پودر یا مایع روی درختان اسپری کنید.

۵. استفاده از عصاره گیاهان:

عصاره برخی از گیاهان مانند سیر، فلفل و نعناع می تواند خاصیت دفع کنندگی شته ها را داشته باشد. برای استفاده از عصاره گیاهان، می توان آن ها را با آب مخلوط کرده و روی درختان اسپری کرد.

۶. ایجاد شرایط نامساعد برای شته ها:

شته ها در شرایط گرم و خشک به سرعت تکثیر پیدا می کنند. با ایجاد سایه برای درختان و آبیاری منظم، می توان شرایط را برای رشد شته ها نامساعد کرد.

۷. استفاده از مالچ:

پهن کردن مالچ در اطراف تنه درختان، می تواند از دسترسی شته ها به ریشه ها و ساقه درخت جلوگیری کند.

۸. کنترل مورچه ها:

مورچه ها از شته ها در برابر شکارچیان طبیعی آن ها محافظت می کنند و عسلک ترشح شده توسط شته ها را نیز جمع آوری می کنند. با کنترل مورچه ها می توان به طور غیر مستقیم از حمله شته ها به درختان میوه جلوگیری کرد.

روش های شیمیایی مبارزه با شته درختان میوه

استفاده از سموم شیمیایی، آخرین راه حل برای مبارزه با شته درختان میوه است. سموم شیمیایی می توانند در صورت استفاده نادرست، خطرات جدی برای سلامتی انسان، حیوانات و محیط زیست داشته باشند.

معرفی انواع سموم شیمیایی برای دفع شته:

در ادامه، به معرفی برخی از سموم شیمیایی رایج برای دفع شته درختان میوه می پردازیم:

۱. سم دیازینون

سم دیازینون یک حشره کش ارگانوفسفات است که به صورت تماسی و گوارشی عمل می کند و می تواند برای کنترل طیف وسیعی از آفات، از جمله شته ها، در درختان میوه استفاده شود.

می تواند شته ها را در عرض چند ساعت از بین ببرد.این سم برای کنترل طیف وسیعی از آفات، از جمله شته ها، کنه ها، سفیدبالک ها، پروانه ها و سوسک ها موثر است. سم دیازینون در مقایسه با سایر سموم شیمیایی، قیمت مناسبی دارد. سم دیازینون برای انسان و حیوانات سمیت بالایی دارد و استفاده از آن خطرات جدی را به همراه دارد. این سم می تواند خاک و آب را آلوده کرده و به حشرات مفید آسیب برساند. استفاده مکرر از سم دیازینون می تواند منجر به ایجاد مقاومت در شته ها شود.

۲. سم ا imidacloprid (کنفیدور):

این سم به صورت سیستمیک عمل کرده و از طریق ریشه جذب درخت می شود. سم کنفیدور برای کنترل طیف وسیعی از آفات، از جمله شته ها موثر است.

سمیت این سم برای انسان و حیوانات پایین است. سم کنفیدور قیمت بالایی دارد و ممکن است در برابر برخی از نژادهای شته مقاوم باشد. سم کنفیدور برای کنترل جمعیت های کم تا متوسط شته و در مراحل اولیه آلودگی مناسب است.

۳. سم Abamectin (آزادرین):

این سم نیز به صورت سیستمیک عمل می کند و سمیت پایینی برای انسان و حیوانات دارد. سم آزادرین برای کنترل شته ها و کنه ها موثر است.

۴. سم Deltamethrin (دلتامترین):

این سم به صورت تماسی عمل کرده و شته ها را در عرض چند ساعت از بین می برد. سم دلتامترین برای کنترل طیف وسیعی از آفات، از جمله شته ها، پروانه ها و سوسک ها موثر است.

سمیت این سم برای انسان و حیوانات نسبتا بالا است. سم دلتامترین برای کنترل جمعیت های زیاد شته و در مراحل شدید آلودگی مناسب است.

۵. سم دیکلروس:

این سم به صورت سیستمیک و تماسی عمل کرده و طیف وسیعی از آفات را کنترل می کند. سم دیکلروس اثری قوی و ماندگار بر روی آفات دارد. سمیت این سم برای انسان و حیوانات بسیار بالا است و استفاده از آن برای مصارف خانگی توصیه نمی شود. سم دیکلروس فقط باید در موارد خاص و تحت نظر متخصصان گیاه پزشکی استفاده شود.

۶. سم پریمور:

سم پریمور به صورت سیستمیک عمل کرده و از طریق ریشه جذب درخت می شود. این سم برای کنترل طیف وسیعی از آفات، از جمله شته ها، کنه ها و سفیدبالک ها موثر است.
سمیت پایینی برای انسان و حیوانات دارد و دوره ماندگاری آن در محیط زیست کوتاه است. قیمت بالایی دارد و ممکن است در برابر برخی از نژادهای شته مقاوم باشد. سم پریمور برای کنترل جمعیت های کم تا متوسط شته و در مراحل اولیه آلودگی مناسب است.

نکات مهم در استفاده از سموم شیمیایی:

در مواردی که جمعیت شته ها زیاد است و روش های غیر شیمیایی کارآمد نیستند، می توان از سموم شیمیایی استفاده کرد.

• قبل از استفاده از هر سم، حتما دستورالعمل های روی بسته بندی را به دقت مطالعه کنید.
• از سموم شیمیایی فقط در موارد ضروری و به مقدار توصیه شده استفاده کنید.
• از سم پاشی در هوای بادی خودداری کنید.
• هنگام سم پاشی، از ماسک، دستکش و عینک محافظ استفاده کنید.
• سموم شیمیایی را دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی نگهداری کنید.

نتیجه گیری

انتخاب بهترین سم برای دفع شته درختان میوه به عوامل مختلفی مانند نوع آفت، شدت آلودگی، شرایط باغ و سلامتی انسان و محیط زیست بستگی دارد. در این مقاله، به معرفی روش های مختلف مبارزه با شته و مقایسه سموم شیمیایی رایج پرداخته شد. با استفاده از این اطلاعات، می توانید بهترین روش را برای کنترل شته ها در باغ خود انتخاب کنید.

سوالات متداول

۱. چه زمانی باید برای مبارزه با شته اقدام کرد؟

بهترین زمان برای مبارزه با شته، زمانی است که جمعیت آن ها کم باشد و هنوز به طور کامل به درختان آسیب نرسانده باشند.

۲. علائم هشدار دهنده حمله شته به درختان میوه چیست؟

پیچیدگی و چروکیدگی برگ ها، رنگ پریدگی و ریزش برگ ها، چسبندگی و براقیت غیرطبیعی برگ ها و ضعیف شدن کلی درخت، از جمله علائم هشدار دهنده حمله شته به درختان میوه هستند.

۳. آیا می توان از روش های طبیعی برای مبارزه با شته استفاده کرد؟

بله، روش های طبیعی متعددی مانند استفاده از کفشدوزک و زنبورهای پارازیتوئید، صابون های حشره کش خانگی و روغن چNeem برای مبارزه با شته وجود دارد.

۴. سموم شیمیایی چه خطراتی برای انسان و محیط زیست دارند؟

سموم شیمیایی می توانند در صورت استفاده نادرست، خطرات جدی برای سلامتی انسان و محیط زیست داشته باشند. سمیت، آلودگی منابع آبی و خاکی و از بین بردن حشرات مفید از جمله این خطرات هستند.

۵. در هنگام استفاده از سموم شیمیایی چه نکات ایمنی را باید رعایت کرد؟

قبل از استفاده از هر سم، حتما دستورالعمل های روی بسته بندی را به دقت مطالعه کنید. از سم پاشی در هوای بادی خودداری کنید. هنگام سم پاشی، از ماسک، دستکش و عینک محافظ استفاده کنید. سموم شیمیایی را دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی نگهداری کنید.

منبع