چگونه آفات درختان میوه را کنترل کنیم؟

17 تیر 1404 Array 17 تیر 1404

خواندن

درختان میوه از سیب های ترد و آبدار گرفته تا انارهای شیرین و هلوهای خوش طعم، قلب هر باغی هستند. اما این گنجینه های طبیعی در برابر آفات درختان میوه و بیماری ها آسیب پذیرند. آفات شامل حشرات، کنه ها و قارچ هایی هستند که با تغذیه از برگ، میوه یا ریشه، سلامت درخت را تهدید میکنند. طبق پژوهشی از دانشگاه کالیفرنیا، آفات میتوانند تا ۴۰ درصد محصول را نابود کنند.

چه باغبان خانگی در اصفهان باشید یا کشاورز حرفه ای در شیراز، این راهنما به شما کمک میکند تا با شناسایی دقیق آفات و بیماری ها و استفاده از روش های ارگانیک و شیمیایی، باغ خود را سالم و پربار نگه دارید. این مقاله با ترکیب تجربیات واقعی باغبانان ایرانی، تحقیقات معتبر و راهکارهای عملی، شما را در مسیر کنترل آفات درختان میوه هدایت میکند. از شته های مزاحم تا بیماری های قارچی، هر آنچه نیاز دارید در این راهنمای جامع خواهید یافت.

فهرست مطالب

۱ آفات درختان میوه چیست؟
۲ رایج ترین آفات و بیماری های درختان میوه در ایران
۳ چگونه آفات و بیماری های درختان میوه را کنترل کنیم؟
۴ پیشگیری از آفات و بیماری های درختان میوه
۵ بیماری های شایع درختان میوه هسته دار
۶ آفات عمومی درختان میوه
۷ تشخیص بیماری ها از روی برگ های درختان میوه
۸ باغی سالم با مدیریت هوشمند آفات درختان
۹ پرسش های متداول درباره آفات درختان میوه

آفات درختان میوه چیست؟

آفات درختان میوه موجوداتی هستند که با تغذیه از بخش های مختلف درخت مانند برگ، میوه، تنه یا ریشه، به سلامت درخت و کیفیت محصول آسیب می رسانند.

این آفات شامل حشرات (مانند کرم سیب و شته ها)، کنه ها (مانند کنه قرمز اروپایی)، قارچ ها (مانند سفیدک پودری) و باکتری ها (مانند شانکر باکتریایی) میشوند.برخی موجودات مانند کفشدوزک ها به باغ کمک می کنند، اما بسیاری دیگر خسارات اقتصادی سنگینی به بار می آورند.چرا باید نگران باشیم؟ آفات میتوانند رشد درخت را متوقف کنند، میوه ها را غیرقابل استفاده کنند و بیماری ها را گسترش دهند.

یک باغبان در شیراز تجربه خود را اینگونه شرح داد: «شته ها برگ های درخت انارم را زرد کردند، اما با اسپری روغن چریش توانستم آنها را مهار کنم.» با راهکارهای مناسب، میتوانید از خسارات جلوگیری کرده و باغی پرمحصول داشته باشید.

رایج ترین آفات و بیماری های درختان میوه در ایران

ایران با تنوع اقلیمی خود، میزبان انواع درختان میوه و آفات مرتبط است. در جدول زیر، آفات و بیماری های شایع هر درخت میوه به همراه روش های کنترل آن ها آورده شده است:

درخت میوه	آفات و بیماری‌ ها	علائم	روش کنترل
بادام	شته سبز بادام، زنبور مغزخوار بادام، شانکر باکتریایی، پوسیدگی ریشه	برگ‌ های زرد و پیچ‌ خورده، تخریب مغز دانه، مرگ شاخه‌ ها، زردی برگ‌ ها	صابون حشره‌ کش، جمع‌ آوری میوه‌ های آلوده و اسپینوساد، هرس و قارچ‌ کش مسی، بهبود زهکشی
انگور	کرم خوشه‌ خوار انگور، زنجره مو، کنه نمدی مو، سفیدک کرکی	آسیب به خوشه‌ ها، عسلک روی برگ‌ ها، تورم برگ‌ ها، لکه‌ های سفید	تله فرمونی و مالاتیون، سم‌ پاشی دیازینون، کنه‌ کش آبامکتین، سم‌ پاشی متالاکسیل
پسته	پسیل پسته، پروانه چوب‌ خوار پسته، کنه معمولی پسته، پوسیدگی ریشه	عسلک و ضعف برگ‌ ها، تخریب تنه، ریزش میوه، زردی برگ‌ ها	سم‌ پاشی ایمیداکلوپرید، هرس و سم سیستمیک، کنه‌ کش، بهبود زهکشی
گردو	کرم گردو، مگس پوست‌ خوار میوه گردو، شپشک گردو، بلایت گردو	تخریب مغز میوه، خرابی پوست میوه، ریزش میوه نارس، لکه‌ های سیاه	اسپینوساد، تله نوری، روغن آفت‌ کش، هرس و قارچ‌ کش مسی
شلیل	سوسک سرشاخه‌ خوار، پیچ‌ خوردگی برگ، شانکر باکتریایی، پوسیدگی ریشه	شاخه‌ های خشک، برگ‌ های موج‌ دار، مرگ شاخه‌ ها، ضعف ریشه	هرس و اتریمفوس متل، قارچ‌ کش قبل از جوانه‌ زنی، هرس و قارچ‌ کش مسی، ضدعفونی خاک
گوجه سبز	زنبور سیاه گوجه سبز، شپشک سان خوزه، کرم آلو، شانکر سیتوسپورایی	سوراخ در میوه، برآمد‌های روی پوست، میوه خراب، خشک شدن شاخه‌ ها	تله فرمونی، سموم فسفردار، جمع‌ آوری میوه و مالاتیون، هرس و قارچ‌ کش
انجیر	شب‌ پره برگ‌خوار انجیر، کنه انجیر، مگس میوه انجیر، موزاییک شیرین	برگ‌ های تخریب‌ شده، زردی برگ‌ ها، سوراخ در میوه، لکه‌ های برگ	آزینفوس متیل، کنه‌ کش، تله نوری، حذف شاخه‌ های آلوده
هلو	پروانه حفار شاخه هلو، پیچ‌ خوردگی برگ هلو، شانکر باکتریایی، پوسیدگی آرمیلاریایی	تخریب شاخه‌ ها، برگ‌ های موج‌ دار، مرگ شاخه‌ ها، ضعف ریشه	هرس و سم‌ پاشی، قارچ‌ کش قبل از جوانه‌ زنی، هرس و قارچ‌ کش مسی، بهبود زهکشی
انار	کرم گلوگاه انار، شته سبز انار، کرم سفید ریشه، ترکیدگی میوه	تخریب داخل میوه، زردی برگ‌ ها، ضعف ریشه، ترک میوه	جمع‌ آوری میوه و دیازینون، صابون حشره‌ کش، محلول سمی، آبیاری متعادل
سیب	کرم سیب (Codling moth)، شته مومی سیب، شپشک سپردار واوی سیب، لکه سیاه سیب	میوه کرم‌ خورده، زردی برگ‌ ها، برآمدگی روی شاخه‌ ها، لکه روی میوه	تله فرمونی و اسپینوساد، صابون حشره‌ کش، سموم فسفردار، قارچ‌ کش
گلابی	پسیل گلابی، سنک گلابی، آتشک گلابی، سفیدک پودری	عسلک روی برگ‌ ها، سوراخ در میوه، قهوه‌ ای شدن شکوفه‌ ها، لکه سفید	ایمیداکلوپرید، پرمترین، هرس و قارچ‌ کش مسی، گوگرد
توت	شپشک توت، کنه دو نقطه‌ ای، سفیدک پودری، پوسیدگی ریشه	تخریب تنه، زردی برگ‌ ها، لکه سفید، ضعف ریشه	روغن آفت‌ کش، کنه‌ کش، گوگرد، بهبود زهکشی
ازگیل	آتشک، شته‌ ها، سفید پودری، پوسیدگی ریشه	خراب شدن شکوفه‌ ها، زردی برگ‌ ها، لکه سفید، ضعف ریشه	هرس و قارچ‌ کش مسی، صابون حشره‌ کش، گوگرد، بهبود زهکشی

چگونه آفات و بیماری های درختان میوه را کنترل کنیم؟

مدیریت آفات و بیماری ها نیازمند استراتژی های متنوع است. در ادامه، روش های ارگانیک و شیمیایی به همراه نکات زمان بندی معرفی شده اند.

۱. روش های ارگانیک برای کنترل آفات درختان

روش های ارگانیک برای باغ های کوچک و باغبانان دوستدار محیط زیست ایده آل هستند.

روغن چریش: با اختلال در تغذیه و تولیدمثل حشرات، آفاتی مانند شته ها را کنترل میکند. ۲ قاشق غذاخوری را با یک گالن آب مخلوط کنید و روی برگ ها اسپری کنید.
صابون حشره کش: برای آفات نرم تن مانند شته ها و کنه ها مؤثر است. در ساعات خنک روز اسپری کنید تا برگ ها نسوزند.
حشرات مفید: کفشدوزک ها و بالتوری ها شکارچیان طبیعی شته ها هستند. آن ها را به باغ خود معرفی کنید.
تله ها و موانع: تله های چسبناک برای مگس میوه و پارچه کنفی دور تنه برای بیدها مناسب است.

یک باغبان در اصفهان تجربه اش را اینگونه میگوید: «با اسپری روغن چریش هر هفته روی درختان انارم، شته ها به طور کامل از بین رفتند و برگ ها دوباره سبز شدند.» طبق گزارش دانشگاه فلوریدا، مدیریت یکپارچه آفات با روش های ارگانیک میتواند تا ۷۰ درصد آفات را بدون آسیب به طبیعت کاهش دهد.

۲. روش های شیمیایی برای کنترل آفات درختان میوه

برای هجوم آفات و آلودگی شدید، گاهی نیاز به سموم شیمیایی است.

کارباریل: برای کرم سیب و بیدها مؤثر است، اما زمان بندی دقیق لازم دارد.
اسپینوساد: برای کرم ها و برگ خوارها با سمیت کم.
پیرتروئیدها: برای شته ها، شپشک ها و سوسک ها مناسب است.

هشدار مهم: سمپاشی را صبح زود یا عصر انجام دهید تا به زنبورهای گرده افشان آسیب نرسد. راهنمای USDA توصیه میکند از سموم در زمان فعالیت کم زنبورها استفاده کنید.

قیمت و خرید بهترین کودها در شیمکیو

بهترین زمان برای کنترل آفات درختان میوه

زمان بندی درست در موفقیت کنترل آفات حیاتی است. بهترین زمان برای سمپاشی درختان میوه اواخر زمستان یا قبل از باز شدن جوانه ها در بهار است. این کار از تثبیت آفات جلوگیری میکند. برای حمه آفات فعال، درمان را هر ۷ تا ۱۴ روز ادامه دهید تا مشکل برطرف شود.

پیشگیری از آفات و بیماری های درختان میوه

پیشگیری همیشه بهتر از درمان است، به ویژه در مدیریت آفات باغات. با این روش ها، باغ خود را ایمن نگه دارید:

– تقویت سلامت درختان: آبیاری منظم، کوددهی متعادل و هرس سالانه مقاومت درختان را افزایش می دهد.

– پاکسازی محیط باغ: جمع آوری برگ ها و میوه های افتاده چرخه زندگی آفات را مختل میکند.

– نظارت مداوم: بررسی هفتگی با ذرهبین برای شناسایی زود هنگام آفات کوچک مانند شپشک ها.

– کاشت گونه های مقاوم: انتخاب ارقام مقاوم به آفات، مانند برخی انواع سیب، خسارات را کاهش میدهد.

یک کشاورز در شیراز میگوید: «با هرس منظم درختان مرکبات و تمیز نگه داشتن زمین زیر آن ها، مشکل برگ خوارها به نصف کاهش یافت. این کار ساده اما تأثیرگذار بود.»

بیماری های شایع درختان میوه هسته دار

درختان میوه هسته دار مانند هلو، شلیل و آلو به بیماری های خاصی حساس اند. در ادامه، مهم ترین بیماری ها و روش های کنترل آن ها آورده شده است:

۱- شانکر باکتریایی: با ایجاد مرگ شاخه ها و کاهش کیفیت میوه همراه است. هرس شاخه های آلوده و استفاده از قارچ کش های مسی میتواند این بیماری را کنترل کند.

۲- لکه باکتریایی: لکه های سیاه روی برگ ها و میوه ها ایجاد میکند و کیفیت محصول را کاهش میدهد. استفاده از قارچ کش های مسی و جمع آوری برگ های آلوده راهکار مؤثری است.

۳- پیچ خوردگی برگ هلو: برگ ها را موجدار و ضعیف میکند. سم پاشی با قارچ کش قبل از جوانه زنی در بهار از شیوع آن جلوگیری میکند.

۴- لکه غرب غالی: سوراخ های ریز روی برگ ها ایجاد میکند و رشد را مختل میکند. جمع آوری برگ های آلوده و قارچکش راه حل مناسب است.

۵- زنگ بیماری: لکه های زرد روی برگ ها ظاهر میشود. درمان با قارچ کش و هرس شاخه های آلوده مؤثر است.

۶- پوسیدگی قهوه ای: میوه ها را فاسد می کند، به ویژه در شرایط مرطوب. استفاده از قارچ کش در دوره های رطوبت بالا ضروری است.

آفات عمومی درختان میوه

برخی آفات به چندین نوع درخت میوه حمله می کنند. این آفات و روش های کنترل آن ها در جدول زیر خلاصه شده است:

آفت	علائم ها	روش کنترل
شته‌ ها	برگ‌ های پیچ‌ خورده، عسلک، زردی برگ‌ ها	صابون حشره‌ کش، روغن چریش، کفشدوزک
کرم سفید ریشه	ضعف ریشه، زردی کلی درخت	محلول سمی در خاک، بهبود زهکشی
کنه قرمز اروپایی	زردی برگ‌ ها، کاهش رشد	کنه‌ کش مانند آبامکتین
مگس میوه	سوراخ‌ های ریز روی میوه‌ ها	تله چسبناک، سم‌ پاشی مالاتیون
شپشک سان خوزه	برآمد‌های کوچک روی شاخه‌ ها	سموم فسفردار، روغن پاک
سوسک سرشاخه‌ خوار	شاخه‌ های خشک‌ شده، سوراخ در تنه	هرس شاخه‌ ها، سم‌ پاشی اتریمفوس
انجیر	شب‌ پره برگ‌خوار انجیر، کنه انجیر، مگس میوه انجیر، موزاییک شیرین	برگ‌ های تخریب‌ شده، زردی برگ‌ ها، سوراخ در میوه، لکه‌ های برگ
هلو	پروانه حفار شاخه هلو، پیچ‌ خوردگی برگ هلو، شانکر باکتریایی، پوسیدگی آرمیلاریایی	تخریب شاخه‌ ها، برگ‌ های موج‌ دار، مرگ شاخه‌ ها، ضعف ریشه
انار	کرم گلوگاه انار، شته سبز انار، کرم سفید ریشه، ترکیدگی میوه	تخریب داخل میوه، زردی برگ‌ ها، ضعف ریشه، ترک میوه
سیب	کرم سیب (Codling moth)، شته مومی سیب، شپشک سپردار واوی سیب، لکه سیاه سیب	میوه کرم‌ خورده، زردی برگ‌ ها، برآمدگی روی شاخه‌ ها، لکه روی میوه
گلابی	پسیل گلابی، سنک گلابی، آتشک گلابی، سفیدک پودری	عسلک روی برگ‌ ها، سوراخ در میوه، قهوه‌ ای شدن شکوفه‌ ها، لکه سفید
توت	شپشک توت، کنه دو نقطه‌ ای، سفیدک پودری، پوسیدگی ریشه	تخریب تنه، زردی برگ‌ ها، لکه سفید، ضعف ریشه
ازگیل	آتشک، شته‌ ها، سفید پودری، پوسیدگی ریشه	خراب شدن شکوفه‌ ها، زردی برگ‌ ها، لکه سفید، ضعف ریشه

برای اطلاعات تخصصی تر، به راهنمای آفات مرکبات دانشگاه دیویس مراجعه کنید.

جدول زمان سمپاشی درختان میوه: راهنمای جامع برای باغبانی در سال ۱۴۰۴

تشخیص بیماری ها از روی برگ های درختان میوه

برگ ها مانند آیینه ای سلامت درخت را نشان می دهند. در ادامه، علائم رایج و دلایل آنها بررسی شده است:

– زردی و ریزش زودهنگام برگ ها:

ممکن است به دلیل کرم سفید ریشه، کمبود مواد مغذی یا آبیاری نامناسب باشد. بررسی خاک و ریشه ضروری است.

– لکه های سیاه یا قهوه ای روی برگ ها:

نشانه قارچ یا باکتری هایی مانند لکه سیاه سیب است. جمع آوری برگ های آلوده و قارچ کش راهکار مؤثر است.

– پیچ خوردگی برگ ها:

اغلب به دلیل شته ها یا قارچ هایی مانند پیچ خوردگی برگ هلو ایجاد میشود. صابون حشره کش یا قارچ کش مشکل را برطرف میکند.

– شته ها و راهکارها:

شته ها با مکیدن شیره برگها، آنها را زرد و پیچ خورده میکنند. اسپری صابون حشره کش یا روغن چریش هر هفته می تواند آن ها را از بین ببرد.

– حشرات فلسدار (شپشک ها):

این آفات شبیه برآمدگی های کوچک روی شاخه ها هستند. روغن های آفت کش یا سم مالاتیون برای کنترل آنها مناسب است.

– خاکستر کرمهر (سوسک زبان زرد):

سوراخ های ریز در تنه و خشک شدن شاخه ها نشان دهنده این آفت است. هرس شاخه های آلوده و سمپاشی سیستمیک راهکار پیشنهادی است.

– کرم ابریشم باف ناجور:

تارهای تنیده روی شاخه ها نشانه این آفت است. جمع آوری تارها و سمپاشی با مالاتیون مؤثر خواهد بود.

– شب پرتطی کولی:

لاروها شبها برگ ها را میخورند. سمپاشی با آزینفوس متیل و تله های نوری آنها را کنترل میکند.

باغی سالم با مدیریت هوشمند آفات درختان

مدیریت آفات و بیماری های درختان میوه، کلید داشتن باغی پربار و سالم است که نه تنها نیازهای خانواده تان را برآورده میکند، بلکه میتواند محصولی با کیفیت صادراتی تولید کند. با استفاده از روش های ارگانیک مانند روغن چریش و صابون حشره کش، در کنار کودهای شیمیایی باکیفیت از شرکت شیمیکو، می توانید سلامت درختان خود را تضمین کنید. نظارت منظم، هرس به موقع، و تغذیه مناسب با کودهای متعادل، باغ شما را در برابر تهدیدات مقاوم میسازد. برای اطلاعات بیشتر و دسترسی به محصولات شیمیکو، تجربه های خود را با ما به اشتراک بگذارید تا باغی سرسبز و پر محصول داشته باشید.