همه چیز درباره تگزاپون | سدیم لوریل اتر سولفات چیست؟

نگاهی به تاریخچه تگزاپون

تا چند دهه اخیر، قبل از فراگیزی استفاده از تگزاپون، یکی از محبوب‌ترین مواد اولیه برای محصولات زیبایی، بهداشتی و آرایشی، به ویژه در میان مواد آرایشی از گروه شوینده‌ها، سولفات سدیم لوریل -(SLS) نمک سدیم لوریل سولفات بود. این ماده، تحریک پذیری کمی برای پوست داشت، نسبتاً در آب محلول بود و موجب ضخامت اندکی در بافت محصولات شوینده آرایشی می‌شد. به تدریج، اثرات نامطلوب این نوع نمک سولفات شناسایی شد و ترکیب دیگری به جای آن به کار رفت.

امروزه، ترکیب SLS با مشتقات اتوکسیله شده شامل ترکیب شیمیایی سدیم لوریل اتر سولفات (SLES) جایگزین شده است.

تگزاپون، سدیم لوریل اتر سولفات (Sodium laureth sulfate) یا SLES، در بسیاری از شوینده‌های خانگی و محصولات بهداشتی و تمیز کننده وجود دارد. هنوز هم نگرانی‌هایی در مورد ایمنی SLES از سوی دانشمندان و گروه‌های تحقیقاتی وجود دارد؛ با این حال، این ماده اولیه صنعتی در محصولات بسیاری به کار می‌رود.

استفاده از SLES در شوینده‌ها باعث ایجاد حباب‌ها و تولید کف هنگام تمیز کردن می‌شود. این ویژگی در حقیقت به افزایش قدرت تمیز کنندگی شوینده بسیار کمک می‌کند.

در نتیجه، سدیم لوریل اتر سولفات در صدها محصول، از مایع ظرفشویی گرفته تا شامپوها استفاده می‌شود. حتی برخی از مارک‌های این محصولات که با نام محصولات دوستدار محیط زیست معرفی شده‌اند نیز  از این مواد شیمیایی در فرمولاسیون آن به کار رفته است.

عدم تحریک پوست، عدم حساسیت به آب سخت و ایمن بودن، مهم‌ترین ویژگی‌های ترکیب شیمیایی سدیم لوریل اتر سولفات است. این ماده ارزان است، و به راحتی در دسترس قرار دارد، بنابراین توسط تولید کنندگان به راحتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

ممکن است تصور کنید محصولاتی که همه جا در دسترس است و همه مردم در حال استفاده از آنها هستند، نمی‌تواند آنقدر مضر باشد اما باید بدانید که اگر روزانه از مواد آرایشی معمولی استفاده می‌کنید، شما به راحتی می‌توانید در معرض هزاران ماده شیمیایی قرار بگیرید؛ موادی که بدن شما برای از بین بردن آنها با مشکل مواجه خواهد شد.

به دنبال این مقدمه، تصمیم داریم در این قسمت نگاهی بر تاریخچه استفاده از ترکیبات سولفاته یا همان تگزاپون در مواد و محصولات شوینده و آرایشی شویم.

یکی از مواد شیمیایی چالش برانگیز موجود در مواد آرایشی، سولفات‌ها هستند. این مواد می‌توانند دلیل بروز برخی عوارض جانبی وحشتناک باشند که با گذشت زمان ظاهر می‌شوند و یا حتی می‌توانند به فرزندان شما منتقل شوند.

آنتونی موروکو، بنیانگذار روش Morrocco ، با همکاری یک شیمی دان ارشد که در کارخانه تولید سدیم لوریل سولفات (SLS) کار می‌کرد، صحبت کرد تا بتواند این شیوه را ارائه دهد.

ترکیبات SLS تقریباً در همه شامپوهای تجاری، محلول هی درمانی پوست سر، مواد رنگی و سفید کننده مو، خمیردندان‌ها، مواد شوینده و تمیز کننده بدن، کرم پایه آرایشی، صابون‌های مایع شوینده دست، مواد شوینده لباس و نمک‌ها و روغن‌ها وجود دارد.

دلیل این که این ترکیب در شامپوها گنجانده شده است، از بین بردن چربی است که به طور طبیعی توسط مو و پوست سر شما تولید می‌شود و به عنوان سبوم شناخته می‌شود. سبوم با گذشت زمان می‌تواند باکتری‌ها را جمع کند و عارضه‌های پوستی را موجب شود. به همین دلیل است که باید هر چند وقت یک بار این چربی‌ها از پوست سر پاک شوند.

با این وجود سولفات‌ها ترکیباتی خورنده هستند که نه تنها چربی را بیش از حد لازم از بین می‌برند، بلکه به موها آسیب می‌رسانند و سد محافظتی موها را نیز از بین می‌برند.

سولفات‌ها حتی به اندازه کافی قوی هستند که در پاک کننده‌های مقاوم در صنعت یافت می‌شوند.

به طور کلی سولفات، یک ماده پاک کننده، امولسیون کننده و کف کننده است. سولفات می‌تواند هر نمک معدنی حاوی گوگرد باشد که معمولاً به صورت مواد شوینده یافت می‌شود.

دو سولفات پر کاربرد شامل لوریل سولفات سدیم (SLS) و سدیم لوریل اتر سولفات (SLES) یا همان تگزاپون هستند. با این حال، یک ترکیب شیمیایی سوم هم وجود دارد که بیشتر دیده می‌شود و از مشتقات SLS است؛ سولفات لورل آمونیوم (ALS)؛ ALS مشابه SLS است و خطرات مشابهی دارد. به راحتی می‌توان این مواد شیمیایی را به عنوان لجن و کف، هنگام شامپو زدن موهای خود تشخیص دهید.

برخی تولیدکنندگان شامپوها و شوینده‌ها می‌خواهند وجود ترکیب SLS را در فرمولاسیون محصولات خود به هر قیمتی از مشتری پنهان کنند. در قسمت مشخصات تگزاپون، با اسامی متداول این ترکیب آشنا می‌شوید و زمانی که می‌خواهید محصولات شوینده را خریداری کنید، می‌توانید از روی برچسب محصول، این ترکیب را پیدا کنید. اگر SLS در محصول باشد برای شما مضر است اما تگزاپون یا سدیم لوریل اتر سولفات، سالم‌تر و ایمن‌تر است.

روش‌های تولید تگزاپون چیست؟

تگزاپون از واکنش اتوکسیلاسیون دودسیل الکل تهیه می‌شود که به صورت صنعتی از روغن هسته خرما یا روغن نارگیل به دست می‌آید. اتوکسیلات حاصل به نیم استر از اسید سولفوریک تبدیل شده که با تبدیل به نمک سدیم، خنثی می‌شود.

سورفکتانت با ساختار سدیم لوریل سولفات (= که به عنوان سدیم دودسیل سولفات یا SDS شناخته می‌شود) به طور مشابه، اما بدون مرحله اتوکسیلاسیون تولید می‌شود.

SLS و لوریل سولفات آمونیوم (ALS) معمولاً به عنوان جایگزین SLES در محصولات مصرفی استفاده می‌شوند.

تگزاپون

خواص و کاربردهای سدیم لوریل اتر سولفات

تگزاپون، یک سورفکتانت آنیونی است که به طور گسترده در محصولات شوینده به عنوان ماده اولیه استفاده می‌شود. علاوه بر خاصیت پاک کنندگی قوی، از خاصیت امولسیون و کف کنندگی بسیار خوبی نیز برخوردار است. سدیم لوریل اتر سولفاتف جز اصلی محصولات تمیز کننده صنعتی نیز به شمار می‌رود. این ترکیب شیمیایی با تمام مواد فعال کننده سطح، به جز ترکیبات کاتیونی، سازگار است.

سدیم لوریل اتر سولفات در غلظت‌های ۲۸٪ و ۷۰٪ موجود است. برای اهداف صادراتی، تگزاپون ۷۰٪ ، بیشترین تقاضا را دارد.

مزایای اصلی SLES

این محصول از مقاومت خوب در برابر آب سخت و تجزیه بیولوژیکی بالا برخوردار است. همچنین موجب سهولت در فرمولاسین و تولید محصولات شوینده و بهداشتی می‌شود. علاوه بر این، سدیم لوریل اتر سولفات، درجه‌ای از ضخامت بافت را در محصول نهایی ایجاد می‌کند.

ساختار تگزاپون چگونه است؟

البته سدیم لوریل اتر سولفات، اصطلاح اولیه‌ای است برای ترکیبی که امروزه، گروه الدیل دودسیل یا n-C12H25 نامیده می‌شود. اتر، به یک یا چند گروه اکسید اتیلن گفته می‌شود که در بین سولفات و لوریل قرار دارند. بنابراین SLES یک الیگومر است که حاوی چند پیوند اکسید اتیلن می‌باشد. همانطور که در تصویر ۳ بعدی زیر نشان داده شده است، مقدار متوسط ​​این گروه، حدود ۳ است.

سدیم لوریل اتر سولفات، متداول‌ترین گروه سولفات سدیم و آمونیوم آلکیل و “آلکیل اتر” است. تگزاپون، یک سورفکتانت ارزان قیمت است که به راحتی کف می‌کند و یک شوینده عالی است. در اصل می‌توان آن را یک صابون مصنوعی دانست.

محصول تجاری سدیم لوریل اتر سولفات، یک محلول آبی است که حاوی ۳۰-۷۰ درصد وزنی از تگزاپون است. خواص آن شبیه خصوصیات عضو دیگری از این خانواده بدون ساختار اتر، یعنی سدیم لوریل سولفات (SLS) است. هر دو به طور گسترده در پاک کننده‌های خانگی و صنعتی و همچنین محصولات مراقبت شخصی استفاده می‌شوند.

تگزاپون ۷۰ درصددر چند سال گذشته، چندین منبع در اینترنت ادعا کردند که SLES و SLS می‌توانند باعث سرطان شوند. بدترین اثر نامطلوب این ترکیبات، مواد فعال کننده و تحریک کننده سطح پوست است.

مشخصات فیزیکی و شیمیایی تگزاپون

لیست اسامی مترادف سدیم لوریل سولفات (SLS):

• سدیم لوریل سولفات (Sodium lauryl sulfate)
• نمک سولفوریک اسید سدیم مونودودسیل استر (Sulfuric acid monododecyl ester sodium salt)
• سدیم دودسیل سولفات (Sodium dodecyl sulfate)
• دودسیل سولفات، نمک سدیم (Dodecyl sulfate, sodium salt)
• سدیم لوریل سولفات اتر (Sodium lauryl sulfate ether)
• سدیم n-دودسیل سولفات (Sodium n-dodecyl sulfate)
• سدیم لوریل سولفات (Sodium Lauryl Sulfate)

لیست اسامی مترادف سدیم لوریل اتر سولفات:

• سدیم دودسیل پلی (اکسی اتیلن) سولفات (Sodium dodecylpoly (oxyethylene) sulfate)
• سدیم لوریل سولفات اتوکسیلات (Sodium lauryl sulfate ethoxylate)
• سدیم پلی اکسی اتیلن لوریل اتر سولفات (Sodium polyoxyethylene lauryl ether sulfate)
• سدیم لوریت ۸- سولفات (Sodium laureth-8 sulfate)
• لوریت ۸- کربوکسیلیک اسید، نمک سدیم (Laureth-8 carboxylic acid, sodium salt)
• نمک ۵- PEG سدیم لوریل اتر سولفات (PEG-5 lauryl ether sulfate sodium salt)
• نمک ۷- PEG سدیم لوریل اتر سولفات (PEG-7 lauryl ether sulfate sodium salt)
• نمک ۸- PEG سدیم لوریل اتر سولفات (PEG-8 lauryl ether sulfate sodium salt)
• نمک ۱۲- PEG سدیم لوریل اتر سولفات (PEG-12 lauryl ether sulfate sodium salt)
• نمک پلی اتیلن گلیکول ۵ لوریل اتر سدیم سولفات ( Polyethylene glycol 5 lauryl ether sulfate sodium salt )
• نمک پلی اتیلن گلیکول ۷ لوریل اتر سدیم سولفات ( Polyethylene glycol 7 lauryl ether sulfate sodium salt )
• نمک پلی اتیلن گلیکول ۱۲ لوریل اتر سدیم سولفات ( Polyethylene glycol 12 lauryl ether sulfate sodium salt )
• نمک پلی اتیلن گلیکول ۴۰۰ لوریل اتر سدیم سولفات ( Polyethylene glycol 400 lauryl ether sulfate sodium salt )
• نمک پلی اتیلن گلیکول ۶۰۰ لوریل اتر سدیم سولفات ( Polyethylene glycol 600 lauryl ether sulfate sodium salt )
• سدیم لوریت ۵ سولفات (Sodium laureth 5 sulfate)
• سدیم لوریت ۷ سولفات (Sodium laureth 7 sulfate)
• سدیم لوریت ۱۲ سولفات (Sodium laureth 12 sulfate)
• سدیم لوریل اتر سولفات (Sodium lauryl ether sulfate)

کاربردهای تگزاپون چیست؟

نگاه اجمالی به کاربردهای سدیم لوریل اتر سولفات:

• تهیه شامپو
• تولید ژل شوینده
• محصولات شوینده دست و صورت
• تهیه مایع ظرفشویی
• کاربرد در صنعت چاپ و رنگرزی
• کاربرد در صنایع نفت و دباغی چرم به عنوان روان کننده، پاک کننده و ماده چربی زدا

تگزاپون یا سدیم لوریل اتر سولفات برای تولید ظرفشویی مایع و مواد تمیز کننده صنعتی و همچنین شوینده‌های سبک در حالت مایع استفاده می‌شود. این ترکیب، یک ترکیب سولفاته بسیار غلیظ است که از الکل‌های طبیعی چرب گرفته شده است.

تگزاپون به دلیل محتوای بالای مواد فعال برای شستشو، به ویژه در محصولات نهایی بسیار غلیظ، برای شستشو حتی با مقادیر کم آب مناسب است. این محصول همچنین به عنوان یک سورفکتانت اصلی برای محصولات تمیز کننده، لوازم آرایشی مانند شامپوها، ژل‌های تمیز کننده و فوم شوینده مخصوص حمام‌های مناسب است.

مقایسه SLS و SLES

سدیم لوریل سولفات یا SLS، یکی از اجزای تشکیل دهنده محصولات آرایشی و بهداشتی است که به صورت روزمره مورد استفاده قرار می گیرد. این یک عامل کف کننده است و در صابون های دست، شوینده صورت، کرم اصلاح یا برخی خمیر دندان ها وجود دارد. در یک مدت، استفاده از این ترکیب در فرمولاسیون شوینده ها متداول بود. اما به دلیل ایجاد حساسیت پوستی، امروزه استفاده از آن تقریباً منسوخ شده است و ترکیب غیر مضر دیگری جایگزین آن شده است.

در این راستا، ترکیب SLES یا سدیم لوراِت سولفات به صنعت معرفی شد. این ترکیب نسبت به ماده قبلی، ملایم تر است و برای پوست هیچ حساسیتی ایجاد نمی کند. از SLES در تولید محصولات کف تمیز کننده، امولسیون های حمام، کرم پوستی و مرطوب کننده ها استفاده می شود.

مقایسه SLS و ALS

SLS مخفف سدیم لوریل سولفات و ALS مخفف ترکیب شیمیایی آمونیوم لوریل سولفات است. این ترکیب، قدرت تمیز کنندگی خوبی دارد و تأثیرگذاری آن کمی بیشتر از SLS است. از شباهت های این دو ماده می توان گفت هر دو جزو سورفکتانت های آنیونی هستند و در محصولات شوینده و تمیز کننده به کار می روند. حلالیت ALS بیشتر از حلالیت SLS است.

ایمنی تگزاپون

تگزاپون ایمن، سالم و بی خطر است و سالها است که مورد استفاده قرار می‌گیرد. با این حال تماس طولانی مدت ما با سدیم لوریل اتر سولفات غلیظ ممکن است باعث تحریک پوست شود. بنابراین اکثر تولید کنندگان در فرمولاسیون محصولات خود بسیار مراقب هستند تا احتمال ایجاد تحریک را به حداقل برسانند.

سورفاکتانت سدیم لوریل اتر سولفات به طور گسترده در تهیه مواد شوینده استفاده می‌شود؛ البته اغلب در تصفیه خانه‌های فاضلاب (wastewater treatment plants) از پساب، حذف می‌شوند.

با وجود اینکه تجزیه هوازی و حذف تگزاپون مورد مطالعه قرار گرفته است، اطلاعات کمی در مورد سرنوشت این ترکیب در محیط‌های بی هوازی، مانند مخازن ضد عفونی کننده تصفیه خانه، ثبت شده است.

شرایط نگهداری و ذخیره تگزاپون

تگزاپون باید در محل مجهز به دوش آب و امکانات شستشوی چشم نگهداری شود. انبار باید مجهز به سیستم تهویه‌ای قوی باشد.

بهداشت و ایمنی محل نگهداری مواد شیمیایی صنعتی برای این ترکیب باشد رعایت شود. از تنفس بخارات سدیم لوریل اتر سولفات و تماس با آن خودداری کنید.

از نگهداری بسته بندی‌های سدیم لوریل اتر سولفات در مجاورت مواد قابل احتراق، گرما و منابع ترجیحاً خودداری کنید.

ترکیب تگزاپون را در محیط زیست تخلیه نکنید.

برای ذخیره سازی بسته‌ها یا مخازن تگزاپون، مکانی خنک، خشک و دارای تهویه مناسب را در نظر بگیرید. ظروف باید کاملاً درب بسته و مهر و موم شده باشد تا زمانی که برای مصرف، آماده شود.

پس از هر بار مصرف، باید درب ظروفی که باز شده است را برای جلوگیری از نشتی، با دقت، دوباره محکم ببندید و بشکه‌ها را به حالت عمودی نگه دارید.

بسته بندی تگزاپون

بسته بندی‌های تگزاپون به صورت بشکه‌ای و در مقادیر ۲۰۰ کیلوگرم یا ۱۷۰ کیلوگرم و یا ۲۲۰ کیلوگرم می‌باشد. حمل این ماده به صورت فله‌ای امکان پذیر است. بشکه‌ها یا مخازن این ترکیب مایع باید از جنس پلاستیک (پلیمری) ساخته شده باشند.

بشکه های شرینک شده تگزاپون

قیمت تگزاپون در بازار

قیمت تگزاپون پاکسان یا سایر برندها بر اساس درصد خلوص و تغییرات قیمت مواد شیمیایی در بازار تعریف می شود. این ماده در بسته بندی های بشکه ای ارائه می شود. حمل و نقل بشکه ها از طریق روش های استاندارد انجام می گیرد. متداول ترین سورفکتانت، تگزاپون یا همان SLES است که ماده ای بی خطر و غیر سمی است.

خرید و فروش تگزاپون با نماد N70 و یا نام ۳۰% صدفی رایج است. این اعداد نشان دهنده غلظت SLES بوده و در مورد تگزاپون پاکسان نیز صدق می کند. بسته به نوع محصولات شوینده و تمیز کننده، از انواع غلظت تگزاپون استفاده می شود. این سورفکتانت ها می توانند آلودگی های روی سطوح را با قدرت بالا از بین ببرند.

بازار و خرید و فروش

در بازار خرید و فروش سدیم لوریل اتر سولفات یا تگزاپون، معمولاً با نام‌های تگزاپون صدفی، تگزاپون مایع و یا تگزاپون ۷۰ مواجه هستیم. نوع صدفی همان تگزاپون پودری است اما در حالت مایع می‌تواند به صورت خمیری، شفاف یا نیمه شفاف هم باشد. غلظت متداول از این ترکیب، ۳۰% و ۷۰% است.

برای خرید و فروش و مبادلات تگزاپون، کد آیسیک تعریف شده است. این کد برای تعیین هویت مواد شیمیایی به کار می رود. کد آیسیک برای ترکیب سدیم لوریل اتر سولفات، ۲۴۱۱۵۱۲۷۲۲ است. کد آیسیک برای تگزاپون صدفی به صورت ۲۴۲۴۴۱۲۵۵۰ می باشد.

برای سهولت در خرید و فروش این ترکیب، یک کد تعرفه گمرکی برای آن تعریف شده است که به صورت ۲۹۳۰۹۰۰۰ است. از این کد برای حمل و نقل، ترخیص محموله، تاریخ گذاری، بیمه و … تعیین شده است.

قیمت تگزاپون در بازار به قیمت مواد شیمیایی صنعتی و روش تولید آن و همچنین برند تولید کننده بستگی دارد. درصد زیادی از این ماده وارداتی است. تگزاپون پاکسان، تگزاپون پدیده، تگزاپون بهداش و سایر برندها را می‌توانید با قیمت مناسب تهیه کنید.

وبسایت شیمیکو، بهترین مرجع برای خرید و استعلام قیمت تگزاپون است.

مقالات مربوط به سایر مواد شیمیایی

منابع:

https://www.ipsingredis.com/markets/sodium-lauryl-ether-sulphate-sles-what-is-it-and-how-is-it-used-in-global-industries/#:~:text=It%20is%20widely%20used%20in,foaming%20agent%20and%20degreasing%20agent.

https://en.wikipedia.org/wiki/Sodium_laureth_sulfate

https://www.acs.org/content/acs/en/molecule-of-the-week/archive/s/sodium-laureth-sulfate.html

https://atdmdrilling.com/sles/

https://www.morroccomethod.com/blog/sodium-lauryl-sulfate/#:~:text=Sodium%20lauryl%20sulfate%20(SLS)%20was,purpose%20in%20the%20product%20Gunk.

http://ittehadchemicals.com/wp-content/uploads/2020/01/9.-MSDS-SLES-Final.pdf