سود پرک چیست؟ همه چیز درباره سود سوز آور

سود پرک چیست؟ در این مطلب، همه چیز از جمله خواص، ویژگی‌ها، کاربردهای این ماده شیمیایی را بشناسید و با بازار خرید و فروش سود پرک یا هیدروکسید سدیم آشنا شوید.

سود سوز آور چیست؟

مقدمه‌ای درباره ترکیب قلیایی سود پرک (هیدروکسید سدیم جامد)

سود پرک| Caustic soda flakes یا تکه‌های جامد سود سوز آور (هیدروکسید سدیم پرک)، یک ترکیب قلیایی متداول و شناخته شده است. این ماده جامد با نام متداول هیدروکسید سدیم یا کاستیک سودا نیز در بازار به فروش می‌رسد.

سود کاستیک پرک یا هیدروکسید سدیم جامد (NaOH) در واقع، توده‌ای جامد به حالت پوسته یا پرک شده است. این ترکیب به رنگ سفید مات یا شیری رنگ می‌باشد.

کاستیک سودا پرک در آب و الکل، محلول است و بسیار جاذب رطوبت می‌باشد. این ماده در گروه مواد شیمیایی خورنده طبقه‌بندی شده است. هیدروکسید سدیم پرک از روش تبخیر ترکیب سود سوز آور مایع به دست می‌آید.

در بازار خرید و فروش سود پرک اگر با نام‌های متداول زیر نیز برخورد کردید، منظور، همین ماده قلیایی است:

هیدروکسید سدیم جامد؛ سدیم هیدروکسید؛ سود سوز آور؛ سود سوز آورNaOH ،NaOH جامد؛ کاستیک سودا NaOH؛ هیدروکسید ناتریوم (Natrium hydroxide)؛ هیدرات سدیم؛ سود کاستیک؛ سود سوز آور ۹۸٪

سود سوزآور جامد در فرآیندهای سنتز ترکیبات آلی، تصفیه فرآورده‌های نفتی، صنایع نساجی در تولید ابریشم، و سفید کردن پارچه، در صنایع کاغذ سازی، ساخت صابون، تولید فلز آلومینیوم، تهیه سدیم، صنایع شیشه سازی و …. استفاده می‌شود.
انتشار آگهی خرید و فروش سود پرک

نگاهی کوتاه به تاریخچه سود پرک

هیدروکسید سدیم (سود پرک) برای اولین بار توسط سازندگان صابون تهیه شد. بر اساس دستورالعمل تهیه صابون که در یک کتاب به زبان عربی منتشر شده بود، این شیوه اجرا شد.

این کتاب توسط پادشاه یمن به نام “مظفر یوسف بن عمر بن علی بن رسول” گردآوری شده بود. این روش تقریباًجزو اختراعات صنعتی آن دوره به شمار می‌رفته است.

در این روش گفته شده بود که باید آب را از میان محلول قلیایی عبور دهند؛ بنابراین، محصول نهایی، ترکیب هیدروکسید سدیم خواهد بود. ترکیب قلیایی در این روش، کربنات سدیم ناخالص و آهک زنده یا اکسید کلسیم انتخاب شد.

جالب آن است که اکثر صنایع صابون سازی در کشورهای اروپایی، روش تهیه محصولات را بر پایه همین ابداعات، قرار دادند و از آن پیروی کردند.

در سال ۱۷۹۱، شیمیدان و جراح فرانسوی به نام “نیکولاس لبلانک” (۱۸۰۶-۱۷۴۲) فرآیندی را برای تولید انبوه کربنات سدیم، “سودا اَش” طبیعی (= کربنات سدیم ناخالص که از خاکستر گیاهان غنی از سدیم به دست می‌آمد) ابداع کرد.

این روش جدید با روش غیر متداول قبلی، جایگزین شد. با این حال در قرن ۲۰، روش اصلی تولید هیدروکسید سدیم جامد یا سود پرک، الکترولیز کلرید سدیم است. در این مورد در قسمت بعدی صحبت می‌کنیم.

روش تولید سود پرک

سود سوز آور جامد یا سود پرک (sodium hydroxide flake)، در حقیقت از سود کاستیک مایع تهیه می‌شود. در این روش از فناوری سلول غشایی استفاده می‌شود. کاستیک سودا جامد که در این روش تهیه می‌شود، بهترین کیفیت را دارد و فاقد آلاینده‌هایی نظیر فلزات سنگین است.

محصول این فرآیند، بسیار جاذب رطوبت بوده و محلول در آب است و در بسیاری از صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد.

خلوص این محصول، حداقل ۹۷٪ است. هیدروکسید سدیم جامد عموماً در کیسه‌های پلی اتیلن یا پلی پروپیلن (PP/ PE) با وزن استاندارد ۲۵ کیلوگرم بسته‌بندی می‌شود.

درباره بسته‌بندی این محصول در قسمت‌های بعدی، بیشتر توضیح می‌دهیم.

همچنین هیدروکسید سدیم (NaOH) یک ترکیب غیر آلی (معدنی) است. این ترکیب بر پایه یک فلز جامد که همان سدیم است، تهیه می‌شود. سود جامد، سفید و بسیار سوزاننده است و جزو نمک‌های قلیایی قرار می‌گیرد.

سود کاستیک جامد معمولاً به صورت گلوله‌ای پهن، پرک، گرانول و محلول‌های آماده استاندارد با غلظت ۳۰% و ۵۰% در تعدا مختلف موجود است.

هیدروکسید سدیم در حالت محلول اشباع، تقریباً غلظت۵۰٪ (وزنی) با آب را تشکیل می‌دهد. هیدروکسید سدیم در حلال آب، اتانول و متانول محلول است. این ماده قلیایی به راحتی رطوبت و دی اکسید کربن موجود در هوا را جذب می‌کند.

تقریباً بیشترین حجم سود پرک یا سود سوزآور از طریق روش الکترولیز محلول کلرید سدیم تولید می‌شود.

در روش الکترولیز، یکی از سه نوع سلول الکتروشیمیایی جیوه، سل دیافراگم و سلول‌های غشایی استفاده می‌شوند. فرآیند الکترولیز عموماً موجب تولید ۲.۲۵ تن سود سوزآور ۵۰٪  به ازای مصرف هر تن کلر می‌شود.

ماده اولیه تولید کاستیک سودا جامد، نمک معمولی است (کلرید سدیم) که معمولاً به صورت رسوبات زیرزمینی یافت می‌شود و به صورت محلول در منبع آب، از طریق پمپاژ با فشار بالا به سطح زمین هدایت می‌شود.

محلول کلرید سدیم را همان نمک می‌نامند که خوراک اولیه برای تولید سود پرک است.

در ادامه برای اینکه بهتر بدانید سود سوز آور چیست، انواع روش تولید سود سوز آور مایع که لازمه تولید سود پرک است به صورت مجزا آمده است.

۱-تولید سود سوزآور از روش الکترولیز سل جیوه:

در روش سنتی، الکترولیز برای تولید کاستیک سودا جامد در سل آمالگام جیوه یا سل دیافراگم انجام می‌شود. سلول غشای تبادل یونی برای انجام الکترولیز از نظر محیطی و اقتصادی مزایای بهتری را به دنبال دارد.

در ایالات متحده، روش اصلی تولید سود در الکترولیز از طریق سلول دیافراگم است، در حالی که سلول‌های جیوه و غشایی در اروپا بیشتر به کار می‌روند. به دلیل ملاحظات زیست محیطی و تصمیمات دولت‌ها، سل‌های جیوه به تدریج منسوخ شدند.

در سلول جیوه، سدیم به صورت یون‌های آمالگام سدیم جیوه و یون‌های کلرید به صورت کلر تخلیه می‌شوند. آمالگام به یک محفظه کاملاً جداگانه منتقل می‌شود و در آن قسمت با آب واکنش می‌دهد.

در نهایت، محلول هیدروکسید سدیم و گاز هیدروژن تولید می‌گردد.

۲-تولید سود سوزآور از روش الکترولیز سلول دیافراگم:

سلول دیافراگم معمولاً از آزبست ساخته شده است. در این سل یک جریان آب نمک از آند به کاتد اتفاق می افتد و فضای کلر و گاز هیدروژن از طریق یک دیافراگم از هم جدا می‌کند.

با تخلیه یون‌های هیدروژن، یون‌های هیدروکسید در محفظه کاتد با یون‌های سدیم محلول تجمع یافته و هیدروکسید سدیم (سود) تولید می‌کنند.

به وسیله سرعت جریان مایع از یک محفظه به محفظه دیگر، از مهاجرت برگشتی یون‌های هیدروکسید از کاتد به آند، جلوگیری می‌شود.

۳-تولید سود کاستیک از روش ممبران (الکترولیز سل غشایی):

در فرآیند غشایی برای تولید سود پرک، غشای تبادل یونی به عنوان سدی در برابر جریان‌هایی از گاز و مایع عمل می‌کند و فقط اجازه عبور یون‌های سدیم را از بین هر دو محفظه می‌دهد.

یون‌های سدیم به صورت هیدراته از غشا عبور می‌کنند و در کاتد که هیدروژن از آن خارج می‌شود، هیدروکسید سدیم تولید می‌گردد.

گاز کلر در آند آزاد می‌شود. غشا در این روش، یک کوپلیمر تترافلوئوراتیلن یا یک مونومر فلورین مشابه آن است.

نمایی از این واکنش ها را در شکل زیر مشاهده می کنید:

مقایسه ای ساده بین هر سه روش فوق در تولید سود پرک:

در حالتی که هزینه مصرف برق برای تولید سود پرک، ارزان‌تر باشد و محصولی با غلظت و خلوص بالا تولید شود، سلول‌های جیوه‌ای، ارزان‌تر از سلول‌های دیافراگمی هستند؛ اما جیوه باید به عنوان پساب، خارج شود.

سلول دیافراگمی برای متمرکز کردن محلول سود، به انرژی گرمایی زیادی نیاز دارند. در صورت داشتن ساختار ارزان‌تر می‌توانند حتی ارزان‌تر از سلول‌های جیوه‌ای باشند.

استفاده از سلول‌های غشایی برای تولید کاستیک سودا، به دلیل سرمایه اولیه کمتر، هزینه‌های انرژی پایین‌تر و عدم وجود مشکلات زیست محیطی در حال رشد است.

محصولی که از روش سل غشایی به دست می‌آید از خلوص بالاتری برخوردار است. غشاها در این روش می‌توانند جریان متفاوتی را در محلول عبور دهند و فرآیند تولید را با قیمت ارزان‌تر مصرف برق، به انجام برسانند.

۴-نگاهی به فرآیند کلرآلکالی برای تولید سود پرک

فرآیند کلر آلکالیهیدروکسید سدیم جامد به واسطه تغییرات شیمیایی در فرآیند کلرآلکالی (chloralkali process) به صورت صنعتی به صورت یک محلول ۵۰٪ تولید می‌شود. در این فرآیند، گاز کلر نیز تولید می‌گردد. کاستیک سودا جامد با تبخیر آب از این محلول به دست می‌آید.

واکنش تولید سود سوزآور با محلول قلیایی کربنات سدیم را می‌توانید در قسمت زیر مشاهده کنید (این روش در قدیم استفاده می‌شد):

Ca(OH)2+Na2CO3 → CaCO3+NaOH

فرایند فوق با فرآیند Solvay در اواخر قرن نوزدهم جایگزین شد. فرآیند سولوی هم به نوبه خود توسط فرآیند کلرالکالی جایگزین گردید؛ چیزی که امروزه از آن در صنعت برای تولید سود پرک استفاده می‌شود.

کاربرد سود پرک چیست؛ نگاه کلی به مصارف سود سوزآور

انواع کاربرد سود پرک

سود سوزآور پرک یا هیدروکسید سدیم جامد، ترکیبی است که بیشتر توسط صنایع و شرکت‌های تولیدکننده مواد شیمیایی استفاده می‌شود.

برخی از مهم‌ترین کاربردهای سود کاستیک پرک به صورت زیر معرفی می‌شوند:

• صنایع بازیافت آلومینا
• تهیه پوشش‌های پلاستیکی
• تهیه صابون و پاک کننده‌ها
• تولید انواع مواد شوینده
• فرآوری محصولات نساجی
• پالایش نفت
• تصفیه آب و فاضلاب – تهیه بازدارنده‌های رسوب و خوردگی
• فرآوری فلزات
• تهیه انواع چسب
• تولید محصولات شیمیایی
• تهیه مواد شیمیایی قابل استفاده در دامداری، محفاظت از گیاهان و کودهای شیمیایی
• صنایع غذایی
• کاربرد در صنعت متالورژی برای تمیز کردن فلزات
• کاربرد در استخراج و حفاری – استخراج فلز، استخراج نفت و گاز
• کاربرد در صنایع رنگ و پوشش
• کاربرد در صنعت کاغذسازی برای تهیه خمیر کاغذ
• کاربرد به عنوان مواد اولیه صنعتی یا ترکیبات حد واسط در واکنش‌های شیمیایی
• تهیه مواد سفید کننده و چربی زدا
• به عنوان تنظیم کننده pH در صنایع
• تولید جوش شیرین و متوکسید سدیم با سود پرک
• تولید محلول چاه بازکن
• استفاده در صنعت چرم و دباغی
• استفاده به عنوان رنگ‌بر

۱- کاربردهای صنعتی سود پرک:

• هیدروکسید سدیم در ساخت نمک‌ها و شوینده‌های سدیم دار، تنظیم pH و سنتز ترکیبات آلی استفاده می‌شود.
• از هیدروکسید سدیم برای افزایش خاصیت قلیایی مخلوط یا خنثی سازی اسیدها استفاده می‌شود.
• در صنعت نفت، هیدروکسید سدیم به عنوان ماده افزودنی در گل حفاری برای افزایش قلیائیت در سیستم‌های گل حفاری، بنتونیت، افزایش ویسکوزیته آن و خنثی سازی هرگونه گاز اسیدی (مانند سولفید هیدروژن و دی اکسید کربن) استفاده می‌شود.
• از سود پرک در پالایش نفت خام برای حذف ناخالصی‌های گوگردی استفاده می‌شود.
• هیدروکسید سدیم برای ساخت صابون و شوینده استفاده می‌شود.
• سود سوزآور جامد برای ساخت الیاف نساجی مصنوعی (=مانند Rayon) استفاده می‌شود.
• حدود ۵۶٪ از سدیم هیدروکسید تولید شده برای مصارف صنعتی استفاده می‌شود که ۲۵٪ آن در صنعت کاغذ سازی استفاده می‌شود.
• سود پرک در تصفیه سنگ معدن بوکسیت که از آن فلز آلومینیوم استخراج می‌شود، مصرف می‌گردد. این فرآیند به “فرآیند بایِر” معروف است.
• از سود جامد در چربی زدایی فلزات، تصفیه روغن و ساخت رنگ و مواد سفید کننده استفاده می‌شود.

۲- کاربردهای خوراکی سود پرک:

سود پرک در فراوری و آماده سازی غذا در صنایع غذایی مصرف می‌شود. این موارد کاربرد کاستیک سودا جامد شامل موارد زیر می‌باشد:

• شستشوی میوه‌ها و سبزیجات در صنعت با کاستیک سود
• فرآوری شکلات و کاکائو
• تولید رنگ کارامل
• پخت گوشت مرغ
• فرآوری نوشابه
• غلیظ شدن بافت بستنی
• فرآوری و رفع تلخی زیتون با افزایش سود پرک
• تهیه برخی از دسرها و پودر خمیر کیک یا دسر
• تهیه برخی از کنسروها

۳- صنایع مرتبط با ماده قلیایی سود پرک

• فرآیند تولید حلال‌های شیمیایی
• تولید آلومینیوم در صنایع فولاد و متالورژی
• تصفیه نفت خام و روغن‌های معدنی در صنایع پتروشیمی
• در صنعت لوازم آرایشی – مواد شوینده، ماسک لایه بردار
• تهیه تمیز کننده‌ها و شوینده‌های صنعتی
• صنعت لاستیک
• ماده اولیه در ساخت رنگدانه ها و رنگ‌های صنعتی
• صنعت داروسازی
• کاربرد در نظافت و ضد عفونی در دامداری‌ها و زنبورداری‌ها
• جلوگیری از بیماری‌های گیاهان و محافظت از آنها در حوزه باغبانی

مشخصات فیزیکی و شیمیایی سود پرک

نام‌های ترکیب
:IUPAC نام گذاری در Sodium hydroxide/سدیم هیدروکسید
نام‌های متداول دیگر: کاستیک سود/Caustic soda قلیا/Lye آسکاریت/Ascarite سود سفید/White caustic سدیم هیدرات/Sodium hydrate
شاخص شناسایی
۱۳۱۰-۷۳-۲	CAS Number
۲۱۵-۱۸۵-۵	EC Number
۱۴۷۹۸	PubChem CID
۱۸۲۴, ۱۸۲۳	UN number
خواص فیزیکی و شیمیایی
NaOH	فرمول شیمیایی
۳۹.۹۹۷۱ g mol−۱	جرم مولی
White, waxy, opaque crystals	شکل ظاهری
بدون بو	بو
۲.۱۳ g/cm۳	دانسیته
۳۲۳ °C (613 °F; 596 K)	نقطه ذوب
۱,۳۸۸ °C (2,530 °F; 1,661 K)	نقطه جوش
۴۱۸ g/L (0 °C) ۱۰۰۰ g/L (25 °C) ۳۳۷۰ g/L (100 °C)	حلالیت در آب
محلول در گلیسرول حلالیت جزئی در آمونیاک نامحلول در اتر به آرامی در پروپیلن گلایکول حل می‌شود	حلالیت در سایر حلال‌ها
۲۳۸ g/L	حلالیت در متانول
<<139 g/L	حلالیت در اتانول
<2.4 kPa (at 20 °C)	فشار بخار
-۰.۵۶ (NaOH(aq) = Na+ + OH–)	ثابت تفکیک باز (pKb)
ویژگی‌های ساختاری
اورتو ترومبیک, oS8	ساختار کریستالی
ویژگی‌های ترموشیمی
۵۹.۵ J/mol K	ظرفیت حرارتی (C)
۶۴.۴ J·mol−۱·K−۱	آنتروپی مولار استاندارد (So۲۹۸)
−۴۲۵.۸ kJ·mol−۱	آنتالپی استاندارد تشکیل (ΔfH⦵۲۹۸)
−۳۷۹.۷ kJ/mol	انرژی آزاد گیبس (ΔfG˚)
ترکیبات مرتبط با سدیم هیدروکسید
سدیم هیدروسولفید سدیم هیدرید	آنیون‌ها
سزیم هیدروکسید لیتیم هیدروکسید پتاسیم هیدروکسید روبیدیم هیدروکسید فرانسیم هیدروکسید	کاتیون‌ها

برگه اطلاعات ایمنی و ملاحظات شیمیایی سود پرک

(msds سود سوزآور)

همانند سایر اسیدهای خورنده و مواد قلیایی، حتی کوچک‌ترین قطرات محلول هیدروکسید سدیم می‌تواند به راحتی ترکیبات پروتئین‌ها و لیپیدهای بافت زنده را هیدرولیز کند.

در نتیجه باعث سوختگی شیمیایی می‌شود و ممکن است در اثر تماس با چشم باعث کوری دائمی شود.

این ماده جامد که به شدت، قلیا است، همچنین می‌تواند در صورت وجود رطوبت مانند بخار آب، خاصیت خورنده خود را داشته باشد.

بنابراین هنگام کار کردن با این ماده شیمیایی یا محلول‌های آن، همیشه باید از تجهیزات محافظتی مانند دستکش‌های لاستیکی، لباس ایمنی و محافظ چشم (عینک) استفاده کنید.

اقدامات کمک‌های اولیه در صورت تماس محلول سود سوزآور با پوست شامل شستشوی محل تماس با حجم زیادی آب است. شستشو حداقل به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه باید ادامه می‌یابد.

شرایط ذخیره و نگهداری سود پرک در انبار:

زمان استفاده از حجم زیادی از ترکیب هیدروکسید سدیم، الزاماً نیاز به اجرای روش صحیح ذخیره و نگهداری می‌باشد.

سود سوز آور مایع باید در مخازن پلی اتیلنی، مخازن ساخته شده از PVC، مخازن فولادی (فولاد ضد زنگ) یا مخازن فایبرگلاس با پوشش محافظ نگهداری شود.

درب تمام ظروف باید بسته باشد چرا که هر گونه رطوبت به شدت توسط این ترکیب، جذب می‌گردد. شلف تایم این ماده ۶ ماه است.

ناخالصی این ماده می‌تواند به دلیل وجود فلزات سنگین از جمله آهن باشد که باعث سبز شدن رنگ آن می‌شود. در گرید خوراکی باید ناخالصی کم باشد و به روش ممبران تولید شود.

برای حمل باید از تانکر استیل (غیر آهنی) شستشو شده استفاده شود. سود پرک در دمای بالا و به صورت داغ نباید بسته بندی شود.

سود پرک دارای Imco class 8 است و یک کالای خطرناک است

بسته بندی سود پرک:

بسته بندی سود پرکسود سوزآور پرک عموماً به صورت بسته بندی در کیسه‌های ۲۵ کیلوگرمی، ۵۰ کیلوگرمی پلی اتیلن دوجداره و جامبو بگ ۱ تنی به عنوان بسته بندی ثانویه، ظروف مخصوص با حداکثر ظرفیت ۱۰۰۰ کیلوگرم، بشکه‌های پلی اتیلن ۶۰ کیلوگرمی به فروش می رسد. تمام بسته ها به صورت پالت شرینک شده در نهایت عرضه میشوند.

حمل و نقل سود به صورت فله‌ای هم امکان پذیر است. این شرایط برای صادرات سود پرک و انتقال در بنادر و گمرک اجرا می‌گردد. ماندگاری محصول با ضمانت ۲ سال از تاریخ ساخت است.

نگاهی به بازار خرید سود پرک

برترین شرکت‌های تولید کننده سود سوز آور نظیر سود پرک:

• اکسین سود،
• پارسیان سود،
• کیمیا سود،
• نیرو کلر،
• سود کاستیک بندر امام،
• سود کاستیک پتروشیمی اروند،
• کاستیک سودا تبریز و …

به طور متداول قیمت‌هایی در یک محدوده مشخص برای این ماده شیمیایی ارائه می‌دهند.

در چند سال اخیر، محصولات شیمیایی به بورس کالا ارائه می‌شود. قیمت سود پرک در بورس کالا برای هر یک از شرکت‌ها با یک سهم خاص مشخص می‌شود.

قیمت سود پرک

به طور متداول، قیمت این ماده شیمیایی در یک محدوده مشخص توسط شرکت‌های تولید کننده ارائه می‌شود. در چند سال اخیر، محصولات شیمیایی از جمله سود پرک در بورس کالا عرضه شده‌اند. قیمت سود پرک در بورس کالا برای هر یک از شرکت‌ها با یک سهم خاص مشخص می‌شود و به عوامل مختلفی مانند:

• عرضه و تقاضا
• هزینه‌های تولید
• قیمت جهانی سود پرک
• نرخ ارز
• کیفیت محصول

نکاتی در خصوص خرید سود پرک

• انتخاب شرکت تولید کننده معتبر
• بررسی قیمت‌ها و مقایسه آن بین شرکت‌های مختلف
• توجه به کیفیت محصول
• رعایت نکات ایمنی در هنگام خرید و استفاده از سود پرک

خرید سود پرک از تأمین کنندگان ایرانی

برای خرید و فروش اینترنتی کاستیک سودا کافی است که به وبسایت شیمیکو مراجعه کنید و سفارش خود را ثبت نمایید.

منابع:

https://www.icis.com/explore/resources/news/۲۰۰۷/۱۱/۰۱/۹۰۷۵۱۹۱/caustic-soda-production-and-manufacturing-process

https://en.wikipedia.org/wiki/Sodium_hydroxide