کربنات سدیم چیست؟ همه چیز درباره کربنات سدیم

کربنات سدیم sodium carbonate ترکیبی شیمیایی است که به اسم خاکستر سورا نیز شناخته می‌شود و دارای فرمول مولکولی Na2CO3  است. در واقع می‌توان گفت این مواد یک پایه قلیایی بسیار قوی در بین سایر مواد شیمیایی است که در محلول‌های پاک‌کننده به کار برده می‌شود.

شکل ظاهری این ماده همانند پودری جامد و سفید رنگ است که هیچ بویی ندارد و موجب جذب رطوبت می‌شود که به صورت گسترده در صنعت مواد شوینده و ضدعفونی کننده جهت حفاظت در مقابل انواع قارچ‌ها و ویروس‌ها به کار برده می‌شود.

برای آگاهی از برند های مطرح موجود در کربنات سدیم به انتهای همین مطلب مراجعه فرمایید.

انواع محصول کربنات سدیم  (sodium carbonate)

کربنات سدیم (سودا اش) را از نظر ساختار و دانه‌بندی می‌توان طبق دو نوع معیار دسته‌بندی کرد. معیار اول تفاوت در نوع دانه‌بندی آن و معیار دوم نیز تفاوت در ساختار مولکولی است که در ادامه دسته‌بندی بر اساس هر دو معیار را برای شما شرح خواهیم داد.

ابتدا به انواع این محصول با توجه به دانه‌بندی و چگالی می‌پردازیم که به دو نوع زیر تقسیم‌بندی می‌شود:

– کربنات سدیم سبک (soda ash lite):

درصد بالایی از این نوع کربنات سدیم جهت تولید نمک‌های معدنی و درصد کمتر آن جهت خالص کردن آب دریا و در صنایع غذایی به کار برده می‌شود.

– کربنات سدیم سنگین (Sodium carbonate dense):

بیشترین درصد کربنات سدیم سنگین جهت تولید انواع شیشه‌ها و فیبرهای شیشه‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد و درصد کمتر آن جهت استفاده در مواد شوینده به کار برده می‌شود، در واقع می‌توان گفت بیشترین کاربرد این محصول جهت تنظیم مقدار PH در محیط قلیایی است.

انواع کربنات سدیم از لحاظ ساختار مولکولی

حال به انواع کربنات سدیم از لحاظ ساختار مولکولی می‌پردازیم که به سه شکل زیر وجود دارند:

• کربنات سدیم بدون آب: این نوع که به اسم سودای کلسینه نیز شناخته می‌شود به دلیل قرار دادن فرم هیدارته در نمک تولید می‌شود که نیاز به دمای مشخصی جهت تولید دارد و باید حتما دمای مناسب رعایت شود.
• کربنات سدیم مونو هیدراته: این نوع نیز به اسم کریستال کربنات شناخته می‌شود که در مکانی مشخص تولید می‌شود.
• کربنات سدیم هیپا هیدراته: این نوع نیز بیشتر به اسم کربنات معدنی شناخته می‌شود که هفت مولکول در ساختار آن قرار داده شده است.

۴ روش تولید کربنات سدیم

با توجه به انواع مختلف کربنات سدیم (سودا اش) روش‌های تولید گوناگونی نیز به مرور زمان و جهت رفع اشکالات روش‌های قبل و ساده‌تر شدن فرآیند تولید سودا اش به وجود آمد که در زیر این روش‌ها را به ترتیب برای شما شرح می‌دهیم:

۱ . تولید سودا اش با سنگ ترونا:

در این روش از منابع طبیعی چون سنگ‌های معدنی استفاده می‌شود که اکثرا در جنوب غربی وایومینگ قرار دارند.

۲ . تولید سودا اش با روش leblanc:

برخلاف روش قبل این یک روش کاملا مصنوعی است که توسط واکنش نمک با اسید سولفوریک ایجاد می شود، گفتنی است که در انجام این روش مشکلاتی از قبیل صرف هزینه های بالا و ایجاد آلودگی زیاد وجود دارد که نمی شود آن ها را نادیده گرفت.

۳ . تولید کربنات سدیم با روش solvay:

با توجه به مشکلاتی که در روش قبلی ذکر کردیم شیمی دانی به اسم ارنست سلوی توانست روشی بهتر جهت تولید این ماده ایجاد کند که مشکلات کمتری در بر داشته باشد، این شخص توانست از طریق واکنش دادن ماده آمونیاک و دی اکسید کربن با آب کربنات سدیمی ایجاد کند که مشکلات فرآیند قبلی را نداشته باشد.

۴ . تولید کربنات سدیم با روش hou:

این روش را نیز شیمی دانی به اسم هود بانگ ایجاد کرد که در آن از طریق پمپ کردن بخار دی اکسید کربن و ماده اشباع شده کلرید سدیم و همینطور ماده آمونیاک، موادی به نام بی‌کربنات سدیم را به وجود آورد و سپس با واکنش‌های:

NH3 + CO2 + H2O → NH4HCO3. NH4HCO3 + NaCl → NH4Cl + NaHCO3

بی کربنات سدیم به وجود آمده را تبدیل به کربنات سدیم کرد.

خواص شیمیایی کربنات سدیم

همان‌طور که گفته شد این محصول دارای انواع متفاوتی است که می‌تواند خواص شیمیایی و ویژگی‌های فراوانی نیز با توجه به نوع ترکیب و ساختار شیمیایی داشته باشد که در ادامه آن‌ها را برای شما شرح خواهیم داد:

• اولین ویژگی این محصول جذب رطوبت است که به خوبی می‌توان آن را در محیط‌های خشک نگهداری کرد بدون اینکه هیچ مشکلی برای کیفیت و ساختار به وجود آید.
• موجب رفع فشار در آب و تنظیم pH محیط و آب می‌شود.
• فرمول آن به صورت Na2CO3 و جرم مولی آن به مقدار ۱۰۵.۹۸۸۴ گرم است.
• دارای چگالی ۲.۵۴ گرم در هر سانتی متر مکعب است.
• دارای ۱.۴۶ گرم مونوهیدارت در هر سانتی متر مکعب است.
• دمای ذوب آن ۸۵۱ درجه سانتیگراد است.
• مقدار حل شدن آن در آب برابر با ۷۰ گرم در لیتر است.

مشخصات فیزیکی سودا اش

مشخصات فیزیکی کربنات سدیم با توجه به نوع آن به دو شکل کریستالی و یا پودر مانند است که بدون رنگ و یا سفید رنگ هستند و هیچ بویی نیز ندارند.

•  شکل ظاهری: پودر بلوری سفید رنگ
  بدون بو
  طعم شور و قلیایی
•  جرم مولی: ۱۰۶.۰۰ g/mol
•  چگالی: ۲.۵۳ g/cm³
•  نقطه ذوب: ۸۵۱ °C
•  نقطه جوش: ۱۶۰۰ °C
•  حلالیت: در آب محلول است.
  در اتانول نامحلول است.
• پایداری: در حالت خشک پایدار است.
  در مجاورت رطوبت هوا به تدریج رطوبت جذب می کند و به کربنات سدیم هیدراته تبدیل می شود.
• خواص شیمیایی: قلیای قوی
  با اسیدها واکنش می دهد و نمک و آب تولید می کند.
  با فلزات واکنش می دهد و هیدروژن تولید می کند.
• سایر مشخصات:pH محلول ۱% : ۱۱.۵
  نقطه اشتعال: غیرقابل اشتعال

کاربرد سدیم کربنات در صنعت

• تولید مواد شیمیایی
• استفاده در مواد غذایی
• استفاده در ساخت انواع شیشه و مواد سیلیکونی
• استفاده در مواد شوینده
• استفاده در صنایع کاغذی و خمیر کاغذ
• استفاده در استخر ها جهت تنظیم pHآب
• استفاده در مواد درمانی
• استفاده در داروهای دامپزشکی
• استفاده در گل حفاری

بسته بندی کربنات سدیم sodium carbonate

بسته‌بندی این محصول با توجه به نوع و کاربرد آن در شکل‌ها و اندازه‌های گوناگونی در کیسه‌های مختلف و با توجه به نیاز و سفاش مشتری برای خرید صورت می‌گیرد.

انواع بسته بندی کربنات سدیم:

– کیسه های جامبو:

• رایج ترین نوع بسته بندی برای کربنات سدیم
• ظرفیت ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ کیلوگرم
• مناسب برای حمل و نقل و ذخیره سازی در حجم زیاد

– کیسه های ۲۵ کیلوگرمی:

• مناسب برای مصارف صنعتی و خانگی
• حمل و نقل آسان

– بسته های ۱ کیلوگرمی:

• مناسب برای مصارف آزمایشگاهی و خانگی
• به صورت پودر یا کریستال

نکات مهم در انتخاب نوع بسته بندی:

• حجم مورد نیاز:

برای مصارف کم، بسته های ۱ کیلوگرمی مناسب تر هستند.
برای مصارف زیاد، کیسه های جامبو یا ۲۵ کیلوگرمی مقرون به صرفه تر هستند.

• شرایط حمل و نقل و ذخیره سازی:

اگر نیاز به حمل و نقل طولانی مدت دارید، از کیسه های جامبو یا ۲۵ کیلوگرمی استفاده کنید.
اگر نیاز به ذخیره سازی در فضای محدود دارید، از بسته های ۱ کیلوگرمی استفاده کنید.

• نوع کاربرد:

برای مصارف صنعتی، کیسه های جامبو یا ۲۵ کیلوگرمی مناسب تر هستند.
برای مصارف آزمایشگاهی و خانگی، بسته های ۱ کیلوگرمی مناسب تر هستند.

بیشتر بخوانید: سودا اش ویژگی‌ها، روش تولید و کاربردهای این ماده شیمیایی

نکات کلیدی در مورد ایمنی و نگهداری از سودا اش (کربنات سدیم)

جهت نگهداری این محصول نیاز به یک محیط خشک و خنک به دور از رطوبت است و می‌بایست در کاور نگهداری شوند، همینطور توصیه می‌شود که در انبارها بیشتر از ۱۵ کیسه بر روی هم قرار داده نشود.

محیط نگهداری:

• محیط خشک و خنک: سودا اش به شدت رطوبت‌گیر است، بنابراین باید در مکانی خشک و خنک نگهداری شود تا از جذب رطوبت و سفت شدن آن جلوگیری شود.
• دور از رطوبت: رطوبت هوا می‌تواند باعث خراب شدن و فاسد شدن سودا اش شود.
• تهویه مناسب: محل نگهداری سودا اش باید تهویه مناسب داشته باشد تا از تجمع گازهای سمی جلوگیری شود.

بسته بندی:

• کاور: سودا اش باید در کاورهای مناسب و غیرقابل نفوذ نگهداری شود تا از تماس با محیط بیرون و آلودگی آن جلوگیری شود.
• کیسه های مناسب: کیسه های کاغذی یا پلاستیکی ضخیم و مقاوم برای نگهداری سودا اش مناسب هستند.
• ظروف دربسته: برای مقادیر کم سودا اش می توان از ظروف دربسته پلاستیکی یا فلزی استفاده کرد.

انبارداری:

• چیدمان: حداکثر ۱۵ کیسه سودا اش را می توان روی هم قرار داد. چیدمان بیش از حد کیسه ها می تواند باعث فشرده شدن و آسیب دیدن کیسه های زیرین شود.
• مراقبت: به طور مرتب کیسه ها و ظروف نگهداری سودا اش را از نظر نشتی و پارگی بررسی کنید.
• برچسب گذاری: برچسب گذاری صحیح و خوانا برای ظروف و کیسه های سودا اش الزامی است. برچسب باید شامل نام ماده، تاریخ تولید، تاریخ انقضا، و اطلاعات تماس در صورت بروز حادثه باشد.

نگاهی به بازار خرید و فروش کربنات سدیم

از مهم‌ترین برندهای کربنات سدیم می‌توان به برند کاوه، کاوه سودا، کربنات سدیم سمنان، مراغه و کربنات سدیم ازبک اشاره کرد.

بازار خرید و فروش کربنات سدیم:

بازار خرید و فروش کربنات سدیم یک بازار جهانی است. تقاضا برای کربنات سدیم به دلیل رشد صنایع مختلف، به طور پیوسته در حال افزایش است.

تولیدکنندگان کربنات سدیم:

شرکت های مختلفی در سراسر جهان به تولید کربنات سدیم می پردازند. برخی از بزرگترین تولیدکنندگان کربنات سدیم عبارتند از:

• شرکت Solvay (بلژیک)
• شرکت Tata Chemicals (هند)
• شرکت Occidental Petroleum (ایالات متحده)
• شرکت FMC Corporation (ایالات متحده)

کارخانجات کربنات سدیم ایران

در ایران، چندین کارخانه سدیم کربنات  وجود دارد که تولید این ماده را بر عهده دارند. بزرگترین کارخانه کربنات سدیم در خاورمیانه، کارخانه کربنات سدیم کاوه فیروزآباد است که در سال ۱۳۹۹ به بهره‌برداری رسیده و ظرفیت تولید ۳۲۰ هزار تن در سال دارد.

این کارخانه بازار هدف خود را در کشورهای ترکیه، عراق، هند، کره جنوبی، اندونزی، بنگلادش، اوکراین، یونان، امارات و ارمنستان قرار داده است و می‌تواند باعث ارزآوری بالایی برای کشور شود.

دیگر کارخانه فعال در این حوزه شرکت صنایع شیمیایی و دارویی تبریز است که TCPI تولیدکننده مواد شیمیایی دارویی و صنعتی است که محصولات آن با استانداردهای جهانی همخوانی دارد. این شرکت انواع فسفات‌ها، سیترات‌ها، کربنات‌ها، استئارات‌ها، ساخارین و پیپرازین را تولید می‌کند.

قیمت کربنات سدیم:

قیمت کربنات سدیم به عوامل مختلفی مانند کیفیت، نوع و حجم سفارش بستگی دارد. به طور کلی، قیمت کربنات سدیم در سال های اخیر به دلیل افزایش تقاضا و کمبود عرضه، رو به افزایش بوده است.

چالش های بازار کربنات سدیم:

بازار کربنات سدیم با چالش های مختلفی روبرو است، از جمله:

1. کمبود عرضه: تقاضا برای کربنات سدیم از عرضه آن پیشی گرفته است.
2. نوسانات قیمت: قیمت کربنات سدیم به دلیل نوسانات قیمت مواد اولیه و انرژی، نوسانات زیادی دارد.
3. محدودیت های زیست محیطی: تولید کربنات سدیم می تواند آلایندگی های زیست محیطی ایجاد کند.

آینده بازار کربنات سدیم:

انتظار می رود که تقاضا برای کربنات سدیم در سال های آینده به دلیل رشد صنایع مختلف، به طور پیوسته افزایش یابد. این امر می تواند به افزایش قیمت کربنات سدیم منجر شود.

انتشار آگهی خرید و فروش کربنات سدیم